کتاب و کتابخوانی

کتاب و کتابخوانی

مدآوری در این مقاله با اهمیت کتاب و فواید کتابخوانی که یکی از ضرورت های اساسی در زندگی امروزه می باشد، شمارا آشنا می‌کند پس با ما همراه شوید.

فواید کتاب‌ خوانی و اثرات شگفت انگیز آن بر روی زندگی فردی و اجتماعی انسان، قابل انکار نیست؛ ایجاد فرهنگ کتاب‌خوانی همیشه دغدغه‌ای مهم و چالش‌برانگیز در جامعة ما بوده است، عوامل متعددی همچون گسترش فناوری و استفاده از فضای مجازی یا مشکلات اقتصادی و گران شدن کاغذ باعث عدم پیشرفت کشور در این زمینه بوده‌اند، در این راستا توجه به نکات مثبت، آثار و فواید کتاب‌ خوانی و هدف‌گذاری فرهنگی در زمینه گسترش ارزش آنها در جامعه می‌تواند مؤثر واقع شود، مدآوری در این مطلب به گوشه‌ای از این آثار مهم اشاره خواهد نمود.

آثار کتاب‌خوانی در توسعه فردی

تکامل و رشد انسان در طول زندگی به‌وسیله رویارویی او با چالش‌ها، مسائل و تجربیات گوناگون به وقوع می پیوندد؛ مطالعه کتاب می‌تواند تجربیات و روش برخورد صحیح با چالش‌های زندگی را بدون هزینه و به‌راحتی در اختیار ما قرار دهد. اثر کتاب بر روی روان انسان مساله‌ای غیر‌قابل انکار است؛ در ادامه به بررسی برخی از فواید کتاب‌ خوانی در توسعة فردی می‌پردازیم.

افزایش تمرکز به‌وسیله کتاب‌خوانی

بر اساس نتایج پژوهش‌ها و بررسی‌های صورت‌گرفته درباره فواید کتاب خوانی توسط اندیشمندان، می‌توان گفت که افراد کتاب‌خوان در مقایسه با دیگر افراد از تمرکز و دقت بیشتری در کارها برخوردار هستند. علاقه‌مندان به کتاب خوب می‌دانند که در هنگام مطالعه، نمی‌توان به‌صورت هم‌زمان به کار دیگری پرداخت، لذا این مسئله و تمرین در درازمدت باعث می‌شود که فرد کتاب‌خوان از قدرت تمرکز و دقت بالاتری در مقایسه با سایرین برخوردار باشد.

افزایش قدرت نوشتن

یکی دیگر از فواید کتاب‌ خوانی این است که، فرد کتاب‌خوان به‌واسطه مطالعه متون ساختارمند و انواع سبک های نویسندگی، به‌مرور با نحوة نوشتن صحیح آشنا شده و خود نیز در امر نویسندگی توانمند‌تر می‌شود. فردی که قصد نوشتن در خصوص موضوعی را دارد اگر به میزان کافی در مورد آن مطالعه داشته باشد، حتماً مطلب نهایی او از ارزش و کیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود. مطالعة کتاب، آثار فوق‌العاده‌ای بر روی خواننده داشته و یکی از نتایج ارزشمند آن، تبدیل‌شدن افراد کتاب‌خوان به یک نویسندة خوب خواهد بود.

قدرت تجزیه و تحلیل، تقویت حافظه خواننده

فردی که از طریق مطالعه انواع کتاب با دیدگاه‌ها و جوانب مختلف یک موضوع آشنا می‌شود، به‌مرور از قدرت تجزیه، تحلیل و پرسشگری بهره‌مند خواهد شد و در صورت استمرار این مطالعات، خود نیز می‌تواند صاحب‌نظر شود؛ چنین فردی در مواجه با اطلاعات جدید نه به‌راحتی آن را رد نموده و نه می‌پذیرد، این ویژگی باعث می‌شود که فرد اهل مطالعه در تصمیمات و انتخاب‌های خود بهتر عمل کند. مغز شما نیاز به تمرین دارد تا آن را قوی و سالم نگه دارد، همانند تمام ماهیچه‌های بدن. کتاب خوانی یکی از روش‌های تقویت حافظه و هوش است. مطالعه نیاز دارد که از ماهیچه حافظه خود استفاده کنید و آن را به یک ماهیچه پرقدرت تبدیل کنید. ورزش کردن مغز شما به طور ذهنی می‌تواند منجر به کاهش سرعت زوال حافظه شود.
خواندن برای بهبود ارتباطات بین نورون‌ها در مغز فوق العاده است. کاهش حافظه و عملکرد مغز یک عارضه جانبی پیری است، اما خواندن منظم ممکن است باعث کند شدن این فرآیند شود. فعال و درگیر نگه داشتن مغز در کند شدن بیماری آلزایمر و زوال عقل مؤثر است.
شما می‌توانید مهارت‌های مختلفی هم یاد بگیرید تا حافظه‌تان را قوی‌تر کنید و کتاب‌های بیشتری هم بخوانید. مثلاً حتما می دانید تندخوانی چیست؟ درست است؟ با یادگیری مهارت تندخوانی اتفاقا کتاب های بیشتر هم می‌خوانید!

خواندن کتاب یک سرگرمی کم‌هزینه و مفید

کتاب‌های داستانی و افسانه‌ای برای خوانندگان خود یک تفریح مهیج و مفید هستند که فرد خواننده می‌تواند آن را در هرجایی با خود همراه داشته باشد و ضمناً این تفریح سالم در مقایسه با سایر تفریحات هم کم‌هزینه‌تر بوده و هم امکانات و شرایط کمتری را نیاز دارند. نکتة قابل‌توجه در این تفریح ارزشمند این است که علاوه بر سرگرمی، باعث می‌شود که فرد کتاب‌خوان اطلاعات ارزشمندی را بیاموزد. بسیاری از افراد در حین مطالعه باشخصیت‌های داستان همزادپنداری می‌کنند و این مسئله باعث می‌شود که قدرت تصویرسازی آنها نیز تقویت شود.

کسب تجربه و ایجاد حس همدلی از سرگذشت دیگران

بسیاری از افراد برای موفقیت در زندگی باید چالش‌ها و رخدادهای بسیاری را تجربه نموده و از آنها درس بگیرند اما افراد کتاب‌خوان با مطالعه سرنوشت گذشتگان می‌توانند به‌راحتی کسب تجربه نموده و از آموخته‌های آنها در زندگی خود استفاده نمایند. مطالعه تاریخ و زندگینامه حامل پیام‌ها، آموزه‌ها و درس‌های بسیاری برای خوانندگان این نوع کتاب‌ها است.
همچنین خواندن نیاز به این دارد که با احساسات شخصیت‌ها همدردی کنیم. وقتی شما با شخصیت‌های کتاب همذات پنداریم یکنید، ناخودآگاه حس همدلی شما بیشتر می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که خواندن کتاب‌های تخیلی به خوانندگان کمک می‌کند درک کنند که مردم بیشتر به چه چیزهایی فکر می‌کنند و به چه چیزهایی نیاز دارند.

مزیت کتاب در مقایسه با فیلم

در هنگام فیلم دیدن بیننده به طور مداوم با لحظه‌های مختلف روبرو می‌شود که در قالب تصاویر و پیام‌ به او منتقل می‌شوند و در نتیجه بیشتر از آنکه به تفکر و تعمق در پیام‌های دریافتی خود بپردازد صرفاً به دریافت آنها مشغول است اما کتاب این فرصت را به‌خوبی در اختیار مخاطب خود قرار می‌دهد تا با تفکر در خصوص مطالب دریافتی بهره بسیاری از آن ببرد. در زمان مطالعه کتاب، این شما هستید که داستان در حال خواندن را کارگردانی می‌کنید اما هنگام تماشای فیلم، شما صرفاً دریافت‌کنندة نتیجه کارگردانی دیگران هستید.

افزایش اعتمادبه‌نفس و حضور مؤثرتر در جامعه به کمک کتاب

افراد کتاب‌خوان به علت کسب اطلاعات و آموزه‌های هدفمند، مطالب جدید بسیاری را یاد می‌گیرند که می‌توانند در هنگام گفتگو و حضور اجتماعی خود از آنها استفاده کنند و اصطلاحاً حرفی برای گفتن داشته باشند؛ امروزه گسترش شبکه‌های اجتماعی باعث شده است، تا افراد فرصت مطالعه کمتری داشته باشند.

بهبود دایره واژگان

یکی دیگر از فواید کتاب خوانی هرچه بیشتر در معرض خواندن باشید، کلمات بیشتری یاد می‌گیرید و ببیشتر از کلمات مناسب و خوب استفاده می‌کنی. افزایش دایره واژگان به شدت بر فن بیان شما تأثیر مثبت می‌گذارد. بنابراین می‌تواند به بهبود عملکرد شغلی و عزت نفس منجر شود. قرار گرفتن در معرض آثار عالی می‌تواند تأثیر زیادی بر روی نویسندگی شما داشته باشد.
همچنین با گسترش دایره واژگان بهتر می‌توانید احساسات و تفکرات‌تان را بروز دهید. افرادی که به خوبی با انواع واژه‌های توصیفی از زبان استفاده می‌کنند همواره مورد تحسین بقیه قرار می‌گیرند.
این یک واقعیت است که توانایی خوب صحبت کردن روی سایرین تأثیر می‌گذارد و راه را برای ترفیع و پیشرفت را هموار می‌کند. مطالعات همچنین نشان داده است که دامنه واژگان غنی، زوال عقل و آلزایمر را به تأخیر می‌اندازد. بنابراین هرچه دامنه واژگان شما گسترده‌تر باشد، احتمال سلامت روانی در سنین پیری بالاتر می‌رود.

افزایش آرامش و کاهش استرس

اگر در زندگی روزمره استرس زیادی را تجربه می‌کنید، کتاب بخوانید. تحقیقات انجام‌شده در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه ساسکس (Sussex) نشان داد که مطالعه کردن، مؤثرترین روش برای مقابله با استرس است. کتاب خواندن حتی از فعالیت‌های محبوبی مانند گوش دادن به موسیقی، لذت بردن از یک فنجان چای یا قهوه و قدم زدن، در حفظ آرامش هنگام مواجهه با مشکلات و مقابله با استرس بسیار مؤثرتر است.
نتایج این تحقیقات با ارزیابی ضربان قلب و تنش‌های عضلانی مورد بررسی قرار گرفته بود. شرکت‌کنندگان در این پروژه‌ی تحقیقاتی تنها ۶ دقیقه بعد از شروع به خواندن و ورق زدن کتاب، آرامش را احساس می‌کردند.
یکی از محققان این پروژه، دکتر دیوید لویس (David Lewis) در گفت‌و‌گو با تلگراف اعلام کرد:
«فرقی نمی‌کند که چه کتابی را برای خواندن انتخاب کنید، زمانی که غرق در ماجرا و موضوع کتاب می‌شوید، از دنیای نگرانی‌ها و استرس‌های روزمره فاصله می‌گیرید و زمانی را برای کشف تخیلات و دنیای نویسنده صرف می‌کنید.»
فرقی نمی‌کند که چقدر یا چرا استرس دارید. غرق شدن در دنیای یک کتاب خوب، حال و هوای شما را عوض می‌کند. یک رمان خوب شما را به دنیای دیگری می‌برد و یک مقاله‌ی درگیرکننده و جذاب، حواس شما را از مشکلات و ناراحتی‌های فعلی‌تان پرت می‌کند و موجب آرامش می‌شود.

داشتن خواب راحت‌

بسیاری از متخصصانِ اختلالات خواب، توصیه می‌کنند که یک برنامه‌ی روزانه برای کاهش استرس و آماده شدن برای خواب در نظر بگیریم و کتاب خواندن یکی از بهترین روش‌ها برای مقابله با اختلالات خواب است. لامپ‌های پرنور و نور ساطع‌شده از وسایل الکترونیکی این پیام را به مغز می‌فرستند که زمان بیداری است و موقع خواب فرا نرسیده است. بنابراین به جای خواندن پی‌دی‌اف در لپ‌تاپ، کتابی را زیر نور ملایم مطالعه کنید تا در کمتر از ۳۰ ثانیه به خواب بروید.
علاوه‌بر اینکه خواندن کتاب خوب موجب آرامش فرد می‌شود، موضوعی که درمورد آن مطالعه می‌کنید هم می‌تواند آرامش خاطر را برای شما به ارمغان بیاورد. مثلا خواندن متن‌های معنوی می‌تواند فشار خون را کاهش بدهد و احساس آرامش را در فرد ایجاد کند. تحقیقات نشان داده است که کتاب‌هایی با موضوع خودیاری، به بهبود کسانی که اختلالات خلقی و بیماری‌های روانی خفیف دارند کمک می‌کند.

آثار کتاب‌خوانی در توسعه اجتماعی

بین پیشرفت فرهنگ، اقتصاد، سیاست و هرآنچه یک جامعة با آن روبرو است با سطح مطالعه و علاقه‌مندی افراد آن به کتاب، رابطه‌ای مستقیم وجود دارد؛ بسیاری از جوامع فرهیخته و توسعه‌یافته، به دلیل افزایش سطح مطالعات افراد جامعه، موفقیت‌های بی‌شماری را کسب نموده‌اند، در ادامه به برخی از نتایج کتاب‌خوانی در توسعه اجتماعی می‌پردازیم:

افزایش سطح آگاهی اجتماعی

برای ساختن یک جامعه پیشرفته، افراد آن باید از قدرت تصمیم‌گیری بالایی برخوردار باشند و در هنگام رخدادهای مختلف واکنش‌هایی صحیحی از طرف آن‌ها بروز نماید، این آرامش و قدرت تصمیم‌گیری جز با افزایش سطح کتاب‌خوانی در میان افراد جامعه، محقق نخواهد شد؛ به طور خلاصه پیشرفت را فقط از جامعة آگاه می‌توان انتظار داشت.

کسب موفقیت به‌صورت جمعی

آنچه از نتایج تحقیقات جامعه شناسان به دست می‌آید، موفق‌تر بودن افراد کتاب‌خوان در مقایسه با دیگران است. معمولاً افراد کتاب‌خوان ارزش بیشتری برای زمان خود قائل هستند و درنتیجه اتلاف عمر کمتری دارند، جامعه‌ای که اکثریت آن اهل کتاب هستند، در رسیدن به اهداف خود، هدر رفت زمان و هزینة کمتری دارد و لذا سریع‌تر به موفقیت‌های جمعی خواهد رسید.

7 نکته مهم جهت افزایش تمرکز در مطالعه که سرعت و دقت شما را نیز بیشتر می‌کند.

برای اینکه بخواهید از حداکثر فواید کتاب‌ خوانی بهره مند شوید باید تمرین هایی برای افزایش تمرکز خود انجام دهید.
باید بدانید که این عدم تمرکز برای حرفه‌ای ترین خوانندگان در هنگام مطالعه‌ی یک کتاب هم رخ می‌دهد. به همین دلیل مدآوری سعی دارد این اتفاق را به حداقل ممکن برساند. با رعایت این چند نکته هنگام شروع یک کتاب می‌توانید از حواس‌پرتی‌های احتمالی جلوگیری کرده و با تمرکز بیشتری مطالعه کنید:

1. یافتن مکان مناسب برای مطالعه

قبل از انجام هر کاری، محیط مناسب برای مطالعه پیدا کنید. شاید همین الان اولین جایی که به ذهنتان می‌رسد، تخت‌خواب گرم و نرمتان باشد و یا صندلی راحتی‌یی که اغلب در آن موزیک گوش می‌دهید.
اما واقعیت این است که شما باید به دنبال جایی باشید که خیلی در آن احساس راحتی نکنید. چرا که اغلب مکان‌هایی مثل تخت‌خواب موجب خواب‌آلودگی و عدم تمرکز و حوا‌پرتی شما خواهد شد. پس جایی را انتخاب کنید که با خوابیدن و آرامش همراه نباشد.
برای مثال؛ میز آشپزخانه محل مناسبی برای کتاب خواندن است و یا اگر شرایطش را دارید به کتابخانه بروید.

2. حذف مواردی که موجب حواس‌پرتی است

عصر دیجیتال و فعالیت در دنیای اینترنت، به راحتی حواس شما را پرت می‌کند؛ و ان تنها مختص به شما نیست. اکثر افرادی که در شبکه‌های اجتماعی فعالیت دارند، بخش عمده‌ای از تمرکزشان روی این شبکه‌هاست و به این ترتیب هنگام خواندن یک کتاب مغزشان دائم دستور می‌دهد که از آن شبکه‌ها غافل نباش!
چند راهکار برای مقابله با این حواس‌پرتی عبارتند از:

• تلفن خود را در حالت سکوت قرار دهید.
• قبل از شروع مطالعه ایمیل، فیسبوک، اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی خود را چک کنید و سپس آن را کاملا کنار بگذارید.

از طرفی اگر در مکانی عمومی هستید که سروصدا و حضور افراد موجب حواس‌پرتی شماست، نکته‌ی 3 را از دست ندهید.

3. گوش دادن به موسیقی

آیا تابحال سعی کرده اید هنگام خواندن کتاب، موسیقی گوش کنید؟ جالب است بدانید که گوش دادن به یک موزیک یکی از موثرترین روش‌های افزایش تمرکز حین مطالعه کتاب است.
اما این به آن معنا نیست که می‌توان به هر موزیکی گوش داد. پیشنهاد ما انتخاب موزیک‌های بی‌کلام است. چراکه خود متن موزیک ممکن است موجب حواس‌پرتی و عدم تمرکز روی نوشته‌های کتاب شود.

4. یادداشت برداری

برای درگیر ماندن ذهن و تمرکز در هنگام کتاب خواندن، زیر جمله‌هایی را که می‌پسندید خط بکشید، نام شخصیت‌ها و رابطه‌ی بین آن‌ها را بنویسید و نکاتی را که به ذهنتان می‌رسد در جایی یادداشت کنید.(دفترچه یادداشت یا خود کتاب، انتخاب با شماست!)
این روش یکی از تکنیک‌های عالی برای ادامه دادن مطالعه است.

5. انتخاب کتاب مناسب

نکته‌ی بسیار مهم در تمرکز یا عدم تمرکزهنگام مطالعه، کتابی است که شما می‌خوانید. اگر به آن‌چیزی که می‌خوانید علاقه‌مند باشید، حتما تمرکز بیشتری خواهید داشت. اما اگر یک کتاب را صرفا به دلیلی اینکه دیگران آن را معرفی کرده‌اند می‌خوانید، احتمال حواس‌پرتی شما بیشتر خواهد بود.
اما گاهی مجبوریم کتابی را حتما بخوانیم، علیرغم اینکه خیلی موردعلاقه‌مان نیست. در این مواقع راهکار چیست؟

• وانمود کنید که آن کتاب را دوست دارید
• تجسم کنید که در حال خواندن کتاب از آن لذت می‌برید.
• نگرش خود را تغییر دهید.
واقعیت این است که ماهیت آن کتاب هرگز تغییر نخواهد کرد؛ پس این شما هستید که باید جور دیگری به خواندن و مطالعه نگاه کنید.

6. ورزش کردن

شاید در ابتدا ورزش و تمرکز بی‌ربط به نظر آیند؛ اما مطالعات زیادی در این زمینه وجود دارند که نشان می‌دهد حتی 10 دقیقه پیاده‌روی باعث افزایش تمرکز می‌شود؛ به دلیل ترشحات شیمیایی که در مغز رخ می‌دهد.
پس با اندکی پیاده‌روی و یا حتی دراز و نشست تمرکز خود را قبل از مطالعه تقویت کنید.

7. استراحت

توصیه می‌شود بعد از هر یک ساعت مطالعه، حتما کمی استراحت کنید. حتی به مدت 1 دقیقه!
در این فواصل به خودتان زمان بدهید تا فکر و ذهنتان را مرتب کنید، یادداشت برداری کنید، یا حتی فقط نگاهتان را از صفحه کتاب بردارید.
به این ترتیب احساس خستگی نمی‌کنید و سرحال شروع به خواندن مجدد خواهید کرد. توصیه ما این است که بین 10 الی 15 دقیقه مطالعه کنید و بعد از آن استراحت کوتاهی داشته باشید. به این ترتیب به بالاترین میزان تمرکز و توجه دست پیدا می‌کنید.

نکته‌ مهم : اگر بتوانیم تصورات غلط و منفی را از خود دور و تصورات مثبت را جایگزین کنیم، می‌توانیم علاقه به مطالعه و یادگیری را در خود ایجاد کنیم؛ و این فرآیند موجب افزایش تمرکز در مطالعه و بهره مندی از فواید کتاب‌ خوانی میشود.
انسان در بحر اندیشه‌های خوشایند، حافظه‌ای بهتر پیدا می‌کند و ذهن در حالت آرامی قرار می‌گیرد و میل به یادگیری را در خود به وجود می‌آورد.

تشویق کودک به کتاب‌خوانی ؟ چطور کودک کتاب‌خوان داشته باشیم؟

فواید کتاب‌ خوانی برای کودکان نیز بسیار چشم گیر است، از اولین قدم ها برای ترغیب و تشویق کودک به کتاب‌خوانی این است که پدر و مادر نیز، اهل مطالعه باشند؛ زمانی که کودکان والدین خود را در حال خواندن کتاب مشاهده می‌نمایند، بیشترین تأثیر را پذیرفته و این امر موجب ارتقا فرهنگ کتاب‌خوانی می‌شود.
به‌خاطر داشته باشید که کودکان در هر سنی که باشند، خصوصاً در سال‌های ابتدایی زندگی، رفتارهای ما را تکرار و تقلید می‌کنند.

والدین می‌بایست از سنین 5/1 تا 2 سالگی کودک را به کتاب‌خوانی تشویق و جذب نمایند، زمانی که کتابی را در مقابل کودک در این سنین قرار می‌دهیم، بدون هدف کتاب را ورق می‌زند و این حرکت به معنای آغاز تمرین برای کتاب‌خوانی است.
اکنون با در نظر گرفتن رده‌های سنی مختلف و تقسیم بندی آن، مدآوری راهنمایی گام به گام را برای علاقه‌مند کردن کودکان به کتاب، ارائه خواهیم می‌کنیم:

ترفندهای تشویق کودک به کتاب‌خوانی (گروه سنی صفر تا چهار سال)

کودک زیر یک سال

کودک در سال اول زندگی و سن زیر یک سال، به تصاویر بیش از کلمات، اشتیاق نشان می‌دهد؛ تصاویر رنگی به شدت کودک را جذب نموده و می‌تواند دقایقی او را خیره نماید.
در این سن، کتاب برای کودک همانند اسباب بازی تلقی می‌شود، پس به او اجازه دهید تا با کتاب‌هایش بازی کند؛ کتاب‌هایی که برای این سن طراحی شده‌اند، غالباً از جنس پارچه هستند.

کودک یک تا دو سال

در سنین بالای یک سال، کودک نسبت به کلمات و اشعار تمایل بیشتری از خود نشان می‌دهد، شما باید دریابید که او به چه چیزهایی علاقه‌مند است؟ کتاب‌هایی که شامل تصاویر حیوانات و شعرهای کوتاه هستند، بیشتر مورد توجه کودکان در این سن قرار می‌گیرند.

کودک دو تا چهار سال

در این سن، کودک به خوبی با کتاب آشنا شده و آن را می‌شناسد اما درک کاملی از داستان‌های کتاب ندارد، شما باید او را با فضای جذاب و رنگی داستان‌های کودکانه آشنا و مأنوس کنید، اثرگذاری تصاویر رنگارنگ و جذاب کتاب بسیار زیاد بوده و برای تشویق کودک به کتاب‌خوانی به شما کمک خواهد کرد.
اکنون کودک علاوه بر اشتیاق به کشف داستان، تمایل دارد صفحات کتابش را خط‌خطی کند، با تهیه یک دفتر به او کمک کنید تا در آن نقاشی بکشد؛ کودکان در این سن علاقه زیادی به شنیدن داستان‌های آهنگین و اشعار دارند، شما می‌توانید همراه با خواندن کتاب، به اجرای نمایش برای او بپردازید.

خیــــــــــــال یک مرحله مهم در خودشناسی است و اکثر کسانی که در بزرگسالی راه‌هایی برای بشر در قالب اختراع هموار کردند در کودکی تخیل‌شان به خوبی پرورش یافته است.
اینجاست که نقش تشویق کودک به کتاب‌خوانی بیش از پیش نمایان می‌شود؛ چراکه کتاب مناسب، تخیل را پرورش می‌دهد.

ترفندهای تشویق کودک به کتاب‌خوانی(گروه سنی چهار تا ده سال)

چهار تا شش سال

اکنون کودک درسنی است که بر روی تصاویر و صفحات کتاب تأمل کرده و آن‌ها را به دقت بررسی می‌کند تا ارتباط توضیحات شما را با تصویرها را دریابد؛ ممکن است برخی از اعداد، حروف الفبا و کلمه‌ها را در متن شناسایی کند.
در این سن او از شما درخواست می‌کند تا کتابی را که دوست دارد، بارها برایش بخوانید و این مسئله ممکن است شما را کلافه کند اما باید بدانید که کودکان از تکرار داستان مورد علاقه‌شان، لذت می‌برند.
قاعدتاً در این بازه سنی با سلیقه و علاقه‌مندی فرزندتان آشنا شده‌اید، به‌عنوان‌مثال؛ اگر فرزند شما به حیوانات علاقه نشان می‌دهد به سراغ داستان‌هایی بروید که شخصیت‌های حیوانی داشته و در باغ وحش یا جنگل روایت می‌شود. همچنین کودکان در این سن و سال عاشق داستان‌های طنز و اعجاب آورند.

شش تا هشت سالگی

حال کودک به سنی رسیده است که خودش با سواد شده و توانایی خواندن کتاب را به دست آورده است؛ او متن کتاب را به آرامی و با تأمل بسیار روخوانی می‌کند.
اجازه دهید با آرامش به خواندن کتاب ادامه دهد و احتمالاً پرسش‌های زیادی در ذهن او پدیدار خواهند شد؛ شما وظیفه دارید تاحدی‌که ممکن است به پرسش‌های او پیرامون داستان، شخصیت‌ها و حواشی آن، پاسخ دهید.
خرید انواع کتاب برای فرزندتان به او این امکان را می‌دهد تا سطح اطلاعات خود را بالا برده و به یک کتاب‌خوان حرفه‌ای تبدیل گردد.

هشت تا ده سالگی

اکنون وقت آن فرا رسیده است که در حین مطالعه کتاب و خواندن یک داستان، خلاقیت کودک را تقویت نمایید. به‌عنوان‌مثال؛ پیش از خواندن ادامه داستان، تصویر صفحه بعد را به فرزند خود نشان داده و از او بخواهید باقی داستان را حدس بزند یا با نخواندن کلمات پایانی هر خط یا هر پاراگراف به او بگویید جمله را کامل کند. در مورد برخی از مفاهیم سؤال بپرسید تا کودک در حین خواندن قصه با شما همراه شود.

مزایای کتاب خواندن برای کودکان

صحنه‌ای را تجسم کنید که شما روی صندلی موردعلاقه خود نشسته‌اید، کتاب موردنظر را در دست گرفته‌اید و فرزندتان هم در آغوش شماست. کتاب را باز می‌کنید و به اولین صفحه از صفحات کتاب خیره می‌شوید.
شما شروع به خواندن کتاب می‌کنید و فرزند شما با شنیدن آهنگ صدایتان تحت تأثیر ماجراهای داستان قرار می‌گیرد.
اگر کودک شما این‌قدر کوچک است که می‌خواهد کتاب را گاز بگیرد، یا هنگام کتاب خواندن شما، مشغول کار دیگری و پرسه زدن در اطراف است، نگران نباشید. شما تنها نیستید. تقریباً همه‌ی کودکان همین‌طور هستند؛ اما مزایا و اهمیت کتاب خواندن برای کودکان امتیازی نیست که بخواهید آن را به این دلایل از دست بدهید.

ایجاد پیوند عاطفی

خواندن کتاب برای کودکان فرصتی برای ایجاد ارتباط عمیق بین شما و فرزندتان است. بعلاوه راه خوبی برای گذران وقت و کاهش سرعت در روزمرگی‌هاست.
بر اساس تحقیقات محققان، وقتی شما برای کودک کتاب می‌خوانید، او احساس امنیت می‌کند. بعلاوه کتاب خواندن باعث ایجاد نگرش مثبت آن‌ها به فرهنگ کتاب و کتاب‌خوانی می‌شود و دانش‌اندوزی را برایشان مثبت جلوه می‌دهد.

تقویت مهارت شنیداری

شنیدن داستان در کودک شما باعث افزایش قدرت درک او و تقویت مهارت شنیداری‌اش می‌شود.
کارشناسان بر این عقیده‌اند که خوب گوش دادن، مهارتی است که باید کسب شود و لزوماً ذاتی نیست. والدین نقش پررنگی در کسب این مهارت دارند.
حتی آن‌ها پیشنهاد می‌کنند که از نوارهای داستان، موسیقی‌های مختلف و…، برای تقویت مهارت شنیداری کودکان استفاده کنید. گرچه هیچ‌چیز جای صدای دل‌نشین پدر و مادر را نمی‌گیرد.

رشد شناختی و زبانی

جالب است بدانید حتی نوزادان نیز از کتاب خواندن شما بهره می‌برند. مطالعاتی در سال 2013 نشان داده است که نوزادانی که با آن‌ها صحبت می‌شود یا برایشان کتاب خوانده می‌شود در سال‌های آتی نمرات بهتری نسبت به همسالان خود کسب می‌کنند.
به‌طورکلی هرگونه تعاملات کلامی (کتاب خواندن، صحبت کردن و…) بین والدین و فرزندانشان موجب افزایش بهره هوشی آن‌ها و ارتقا مهارت‌های زبانی‌شان می‌شود.

افزایش دایره واژگان

کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند که کتاب خواندن برای کودکان به آن‌ها کمک می‌کند تا دایره واژگانی‌شان افزایش پیدا کند. بدین ترتیب آن‌ها می‌توانند در کلام خود از کلمات بیشتر و متنوع‌تر استفاده کنند؛ زیرا معمولاً در کتاب‌ها کلماتی وجود دارد که ممکن است در مکالمات روزمره شما کاربردی نداشته باشد.

کتاب‌ها معمولاً از اسامی خاصی برای گیاهان و حیوانات در داستان‌ها استفاده می‌کنند. اغلب اصطلاحات کتاب‌های کودکان، اصطلاحات توصیفی هستند که این خود به افزایش رشد ذهنی کودکان و دایره واژگانی‌شان کمک می‌کند.
دریکی از مطالعات دراین‌باره، تخمین زده‌شده است که کودکانی که به‌طور منظم برایشان کتاب‌خوانده می‌شود حدود یک و نیم میلیون لغت جدید را در ذهن خود ثبت کرده‌اند.

افزایش توجه و تمرکز

دینا کاسترو، مربی یک مهد دوزبانه، بر این عقیده است که نکته مهم اهمیت کتاب خواندن برای کودکان تقویت تمرکز و مهارت‌های کودکان است. چیزی که در مدرسه خیلی برای پیشرفتشان اهمیت دارد.
شاید برای دفعات نخست کودک شما اصلاً به داستان شما گوش ندهد. ممکن است مشغول خوردن بیسکویت شود یا با عروسک‌هایش بازی کند؛ اما وقتی شما به‌طور منظم و طبق برنامه برایش کتاب بخوانید او عادت می‌کند که بنشیند و گوش کند.
هنگامی‌که کودک عادت کند بنشیند و گوش کند، قدرت توجه و تمرکزش افزایش پیدا می‌کند. می‌تواند داستان‌ها را به حافظه بسپارد و بعداً برای شما یا کس دیگری تعریف کند.

پرورش خلاقیت

یکی از نکات مهم اهمیت کتاب خواندن برای کودکان خلق دنیای جدید برای کودک توسط کتاب‌ها و داستان‌ها است. کتاب‌های زیادی در مورد دایناسورها، هواپیماها و … وجود دارد؛ اما کتاب‌های داستانی از جهان واقعی فراتر رفته و از عناصر فانتزی استفاده می‌کنند. بدین ترتیب بچه‌ها وادار به تفکر خارج از چارچوب می‌شوند. این نوع تفکر قدرت تخیل بچه ها را تقویت می کند. افزایش قدرت تخیل می تواند باعث افزایش مهارت‌های اجتماعی کودکان شود.
کودکان دارای تخیلات شفاف و واضحی هستند، بنابراین خواندن کتاب به پرورش هر چه بیشتر خلاقیت آن‌ها کمک می‌کند. کارشناسان خاطرنشان می‌کنند که خلاقیت برای افزایش دامنه‌ی علایق و ایده‌ها و همچنین برای تقویت سلامت احساسی آن‌ها اهمیت زیادی دارد.

یادگیری درس زندگی

کتاب‌ها فرصتی را برای صحبت در مورد اتفاقات واقعی زندگی طبق اقتضائات شرایط سنی کودک، فراهم می‌کنند. مخصوصا کودکان از کتاب‌هایی لذت می‌برند که شخصیت داستان تقریباً هم سن و سال خودشان است و کارهای را می‌کند که کودک هم آن کار‌ها را انجام می‌دهد.این الگوبرداری از شاخص‌های جالب اهمیت کتاب خواندن برای کودکان است.
با خواندن کتاب‌های مختلف، کودک شروع به الگوبرداری از شخصیت‌های داستانی می‌کند. کتاب‌خوانی به کودک کمک می‌کند تا هنگام برخورد با شرایط نامناسب احساس تنهایی نکند. چون در داستانی که قبلاً شنیده شخصیت داستان هم این شرایط را تجربه کرده است. به‌عنوان نمونه او وقتی در داستانی ماجرایی درباره مهاجرت، رفتن به دندانپزشکی و… می‌شنود؛ در این شرایط، بهتر می‌تواند احساسات خود را کنترل کند و تصمیمات بهتری بگیرد.

افزایش رشد اجتماعی و عاطفی

خواندن کتاب برای کودکان به آن‌ها می‌آموزد که چگونه با ” تجربیات سخت و پرتنش” مواجه شوند. خواندن کتاب داستان درباره یک موقعیت جدید مانند رفتن به مدرسه می‌تواند به والد کمک کند تا با فرزندش وارد گفتگوی هدفمند شود. بعلاوه کودک متوجه می‌شود احساس ترسش طبیعی است و تنها باید راه درست غلبه بر آن را بیاموزد.

نکاتی برای کتاب‌خوانی برای کودکان

چیزی که اهمیت دارد این است که شما زمانی را برای کتاب خواندن برای فرزندتان اختصاص دهید. به همین سادگی! اینکه شما از اهمیت کتاب خواندن برای کودکان آگاه باشید، بسیار مهم است.
اما اگر می‌خواهید این تجربه را لذت‌بخش‌تر کنید به این نکات دقت کنید:

• مداومت داشته باشید! یک کتاب یا چند کتاب، فرقی ندارد. خواندن کتاب را در برنامه منظم روزانه خود قرار دهید. می‌توانید کتاب‌های داستانی را برایشان چندین مرتبه تکراری بخوانید. بچه‌ها عاشق داستان‌های تکراری هستند. بچه‌ها از طریق تکرار بیشتر یاد می‌گیرند.

• برای کودک زمان بگذارید. زمان کافی و لازم را برای این کار اختصاص دهید. طوری برنامه‌ریزی کنید که فرزند شما متوجه شود مطالعه یک فعالیت اختصاصی برای شما است. او باید متوجه شود که شما توجه کاملی به او و کتاب خواندن برای او دارید.

کتاب‌خوانی را تبدیل به فعالیتی سرگرم‌کننده کنید. از صداهای مختلف برای شخصیت‌ها، ماجراها، کتاب‌های شعر و… استفاده کنید. این به کودک شما کمک می‌کند تا داستان را بهتر درک کند. همچنین می‌تواند یک الگوی خوب از خواندن برای کودکانی باشد که به‌تازگی شروع به خواندن کرده‌اند.

• ارتباطات داستان را مشخص کنید. کودکان عاشق استفاده از داستان در زندگی واقعی خود هستند. این نه‌تنها متن را معنادارتر می‌کند، بلکه ممکن است به فرزند شما کمک کند تا با شرایط مختلفی که در تجربه روزمره خود با آن مواجه می‌شوند کنار بیاید. ارتباط داستان با زندگی را به فرزند خود توضیح دهید.

• به کتاب وابسته نباشید. هرگونه تبادل اطلاعات و کلمات بین والد و کودک برای کودکان مفید است. اگر یک‌شب قصد کتاب خواندن نداشتید، برایش قصه بخوانید. می‌توانید به تصاویر نگاه کنید و در مورد آنچه می‌بینید صحبت کنید. از فرزند خود بخواهید که امشب او قصه گوی شما باشد. هر چیزی که بین شما و فرزند شما وجود داشته باشد فوق‌العاده عالی است.

سخن آخر

فراموش نکنید، هم کیفیت و هم کمیت کلماتی که با فرزند خود صحبت می‌کنید برای افزایش سواد و مهارت‌های زبانی او اهمیت دارد. کتاب‌ها فرصتی عالی برای صحبت کردن، بیان داستان و برقراری ارتباط با کودک کوچک شما هستند. حال که با اهمیت کتاب خواندن برای کودکان آشنا شدید، سن طلایی آن‌ها را از دست ندهید و اشتیاق و انگیزه‌ی لازم را در خود ایجاد کنید.
بر اساس آنچه که در مورد فواید کتاب‌ خوانی گفته شد، کتاب و کتاب‌خوانی نه‌تنها بر روی همه افراد جامعه، اثرات روحی و روانی بسیاری دارد، بلکه می‌تواند منجر به پیشرفت‌های قابل‌توجهی در سطح اجتماع شود.
مدآوری در این مقاله تلاش کرده است تا گامی هرچند کوچک در راستای آگاهی بخشی و افزایش انگیزه مخاطبین خود نسبت به کتاب جامعه ایفا کند.