میناکاری چیست؟

میناکاری چیست؟

میناکاری چیست؟ هر سرزمینی علاوه بر دیدنی ها و جاذبه های رنگارنگش، جلوه های جذاب دیگری را نیز در خود جای داده است، که میتوان از دیدن آن لذت برد، و غرق درتماشای زیبایی ها و رنگ های شان شد و از آن ها تهیه کرد و بعنوان یادگاری نه داشت. با مدآوری همراه باشید.

دنیای سوغات و صنایع دستی آن قدر بزرگ است که هر چیز کوچک و بزرگی را می توان در آن جای داد. از سنگ های کوچک تراش خورده که ارزشی بی پایان دارند تا قالی های بزرگ که حاصل تلاش زیاد زنان و مردان هنرمند هستند، همه و همه بخشی از دنیای صنایع دستی به شمار می روند و تکه ای از هنر و فرهنگ را در خود دارند.

ایران از نظر صنایع دستی بسیار غنی است و طرح و نقش و رنگ های بسیاری را میتوان در آن یافت. هنر پارچه بافی، مرصع کاری، فیروزه کوبی و … همه و همه جلوه ای خاص به این سرزمین زیبا هستند. زنان و مردان هنرمند ایرانی، عشق و هنر خود را صرف خلق آثاری می کنند، که تا سال های سال ماندگار میشوند و نقشی از فرهنگ بر خود دارند. امروز می خواهیم شما را به این دنیای زیبا و جذاب مینا کاری ببریم.

کان.ن میناکاری ایران

از شهر اصفهان بعنوان کانون مینا کاری ایران یاد میکنند که در سطح جهانی نیز آوازه ای خاص دارد. در این شهر استادان برجسته‌ به این فعالیت مشغول هستند و آثار کم نظیری خلق می کنند. به طور خلاصه برای میناکاری باید سطح مورد نظر را به شکل و اندازه معین درآورند و پس از آن لعاب سفید رنگی بر روی آن قرار میگیرد.

لعاب دادن سطح، سه تا چهار بار انجام میشود و در هر بار شی را حدود 700 درجه در کوره حرارت میدهند تا رنگ لعابش را ثابت کنند. پس از این کار نوبت رنگ آمیزی است و بعد شی باز هم به کوره میرود و در معرض حرارت حدود 400 تا 500 درجه قرار میگیرد تا رنگ ها ثابت شوند.

مینا کاری در لغت

مینا کاری در لغت به معنای آسمان آبی میباشد و در اصطلاح به معنای قطعه معمولاً فلزی یا سفالی است که به شکل ظرف درآمده، لعاب میخورد، روی آن نقاشی اسلیمی کشیده میشود و بعد پخته میشود. میناکاری هنری است که با استفاده از آن میتوان روی اشیاء مختلف از جنس مس ، طلا ، نقره ، برنج ، برنز و غیره طرح های زیبا ایجاد کرد.

میناکاری بیشتر روی ظروف مسی انجام میشود. چون مس فلزی انعطاف پذیر، محکم و چکش خوار است و مهم تر از همه اینکه قابلیت جذب لعاب آن بیش تر از دیگر فلزات است. البته روی طلا هم میتوان میناکاری کرد. زمانی روی طلا میناکاری انجام میشود، طلا هیچ گونه آسیبی نمی بیند و برای همین است که میتوان روی طلا طرح های ظریف و زیبا ایجاد کرد.

برای میناکاری از رنگ های مختلفی مثل قرمز، سبز و رنگ های آبی استفاده میشود، اما اصلی ترین رنگ مورد استفاده برای زمینه زیر نقوش، آبی فیروزه ای است.مینا به معنی آسمان آبی است و بطور کلی وقتی صحبت از ظروف میناکاری میشود،ناخودآگاه فکر ظروفی به رنگ آبی لاجوردی یا فیروزه ای در ذهن ما نقش میبندد.

تاریخچه میناکاری

طبق شواهد و تحقیات بدست آماده، سابقه هنر میناکاری به 5000 سال قبل باز می گردد. برخی معتقدند، ریشه هنر میناکاری در ایران است و در طول تاریخ از کشور ما به دیگر کشورها منتقل شده است، اما برخی هم این ادعا را رد می کنند.
طبق تحقیقات انجام شده و آثار بجا مانده از دوره سلجوقیان میتوان، متوجه شد که سابقه‌ی هنر میناکاری در ایران به زمان اشکانیان و ساسانیان باز می گردد و این هنر در دوره سلجوقیان رونق خاصی یافته است.

میناکاری هنر تزئین فلزات (و گاهی شیشه و سرامیک) با مواد رنگی مات یا شفاف با کمک گرفتن از آتش است. این هنر شامل فعل و انفعلات پیچیده‌ی شیمیایی است و یک هنر آزمایشگاهی محسوب می‌شود و در حقیقت یک شیء است که از ترکیب اکسید فلزات با برخی نمک‌ها در اثر حرارت تزئین می‌شود.

همه‌ مصنوعات فلزی از جنس طلا، نقره، مس، برنج و برنز که به‌وسیله‌ی لعاب سفید یا رنگی پوشیده شده و با رنگ‌های مختلف، خطوط و نقش و نگاری بر اثر حرارت روی آن ایجاد شده باشد، در زمره‌ی محصولات میناکاری قرار دارد. امروزه، این هنر بیشتر روی مس انجام می‌شود، ولی می‌توان روی طلا و نقره نیز آن را انجام داد. مرکز تولید محصولات میناکاری، شهر اصفهان و شیراز است.

میناکاری، هنر آتش و خاک و کوره است که با حرارت زیاد رنگ‌های پخته و تثبیت میشوند،همچنین باعث درخشان شدن فلز کار شده میشود.منشآ این هنر در ایران در شهر اصفهان است،در حال حاضر كار هنرمندان اصفهانی طرفداران و خريداران بسياری دارد و اين رشته‌ی هنری از طرف سازمان‌های مربوطه مثل سازمان صنايع دستی، مورد حمايت قرار می‌گيرد.

با توجه به اینکه از دوران قاجار نمونه های ظروف میناکاری زیادی مثل قلیان میناکاری شده ، آفتابه ، گلاب پاش میناکاری شده و غیره به جا مانده است ، متوجه می شویم که میناکاری در زمان قاجار وجود داشته است.در آن زمان معمولا پادشاهان قاجار و ثروتمندان از نمونه های میناکاری استفاده می کردند.

این هنر با پیشینه‌ای در حدود 5000 سال، برای زیبایی بخشیدن به ظروف و زیورآلات فلزی مورد استفاده بشر قرار گرفته است. خاستگاه هنر میناکاری، ایران باستان میباشد که با گذشت زمان، بدلیل محبوبیت و رواج این هنر، سایر کشور ها هم به فعالیت در این زمینه ترغیب شدند.

زيرساخت در میناکاری

معمولا برای تهيه‌ی زيرساخت مينا باید از فلزات خالص يا آلياژ فلزات با ترکيب درصد دقيق استفاده کرد. حداقل ضخامت فلز در تهيه‌ی زيرساخت، 8/0 ميلی‌متر است، زيرا سبب ازدياد مقاومت زيرساخت در مقابل انواع فشارهای کششی و خمشی شده و در نتيجه از ترک خوردن و پوسته شدن لعاب و تغيير شکل در اثر حرارت جلوگيری می‌شود. همچنين سطح مورد نظر باید صاف و يکنواخت باشد. فلزات و آلياژهايی که در ساخت مينا بيشتر استفاده می‌شود، عبارت اند از: مس، طلا، نقره، برنج و برنز.

انواع میناکاری

میناکاری روی سفال این نوع میناکاری روی انواع ظروف سفالی صورت میگیرد و برای انجام آن باید مراحل نقاشی، لعاب کاری و پخت در کوره طی شود. خاستگاه اصلی میناکاری سفالی، همدان میباشد.

میناکاری روی شیشه در روزگاران قدیم میناکاری روی شیشه، عبارت بود از کنار هم قرار دادن تکه شیشه های رنگی و ترسیم نقوش مذهبی روی آن ها و قرار دادن آنها در کلیساها و مساجد. میناکاری روی شیشه برای به تصویر کشیدن قدیسان و وقایع مذهبی استفاده می شد. اما آنچه امروزه در این هنر انجام میگیرد، نقاشی طرح های زیبا، ساده و بعضاً طرحهایی به سلیقه هنرمند میباشد که از اصول خاصی پیروی نمیکند.

برای میناکاری ابتدا باید ظرف مسی مورد نظر توسط مس گر آماده شود.بعد از آن ظرف مورد نظر توسط استاد میناکار لعاب سفید رنگ داده می شود و پس از هر بار لعاب ، ظرف در کوره قرار می گیرد تا رنگ لعابش ثابت شود.سپس استاد میناکار با استفاده از رنگ های مختلف ، نقوش مختلف و زیبا را روی ظرف ایجاد می کند.نقش هایی که روی فلز ایجاد می شود، به سلیقه و هنر استاد میناکار بستگی دارد.

استاد نقش ها و طرح ها را مطابق با سفارشاتی که دریافت کرده است، روی شیء ایجاد کند.در پایان هم ظرف نقاشی شده به کوره می %