تاریخچه چای ایرانی
تاریخچه چای ایرانی
تاریخچه چای ایرانی، قدمت کشت گیاه چای به 5000 سال پیش و کشور چین باز می‌گردد. بعد از کشت چای در این کشور و آشنایی سایر کشورها با فواید این نوشیدنی، کشت آن به مرور در آسیا افزایش پیدا کرد و سپس در تمامی جهان پخش شد. در گذشته چای هم به عنوان یک دارو و نوشیدنی شفابخش و هم به عنوان یک نوشیدنی ممتاز در مناسبت‌های سلطنتی و مذهبی استفاده می‌شده که این نشان از اهمیت چای در میان مردم آن زمان دارد.
چای سیاه چگونه تولید میشود؟
چای سیاه یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است که حدود 110 سال پیش وارد ایران شد و کم‌کم جای قهوه را به عنوان نوشیدنی داغ غالب ایرانیان گرفت. انواع چای سیاه، سبز، اولانگ و سفید همگی از یک گیاه و بوته چای به نام کاملیا سیننسیس به دست می‌آیند و تفاوت آنها در فرآیند و روش تولید هر یک میباشد. جان فولتس مدیر مرکز پیشگیری یک مدرسه پزشکی به این نتیجه رسید که چای از ایجاد لخته‌های خطرناک خون که منجر به حملات قلبی و سکته میشود جلوگیری می‌کند.
مدآوری قصد دارد برای شما توضیح دهدکه چای سیاه چگونه تهیه و تولید میشود و طی چه مراحلی می توان چای سرگل ایرانی، چای ممتاز، چای قلم و دیگر انواع چای ایرانی را تولید کرد.
فرآیند تولید چای سیاه در دنیا
- روش ارتدکس یا سنتی
- روش C.T.C یا مدرن
در کشور عزیزمان، چای ایرانی به صورت رسمی و ارتدکس تولید میشود و میزان کمی چای C.T.C نیز از هند و کنیا وارد میشود. چای ارتدکس و C.T.C به غیر از فرآیند، در ظاهر و مشخصات نیز با هم متفاوت هستند. چای سیاه ارتدکس دارای برگ‌هایی کشیده و در هم پیچیده و چای سیاه C.T.C دارای برگ‌هایی گرد و کُره‌ای مانند است.چای سیاه یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است که حدود ۱۱۰ سال پیش وارد ایران شد و کم‌کم جای قهوه را به عنوان نوشیدنی داغ غالب ایرانیان گرفت.
انواع چای سیاه، سبز، اولانگ و سفید همگی از یک گیاه و بوته چای به نام کاملیا سیننسیس به دست می‌آیند و تفاوت آنها در فرآیند و روش تولید هر یک متفاوت میباشد. مدآوری سعی دارد در این مقاله شما را با فرآیند چای سیاه و چگونگی تهیه و تولید چای سرگل ایرانی، چای ممتاز، چای قلم و دیگر انواع چای ایرانی آشنا کند.
فرآوری چای به شیوه ارتدکس
برگ سبز چای چند مرحله مختلف را طی می‌کند تا به چای سیاه تبدیل شود.
مرحله پلاس: در این مرحله برگ‌های سبز چای، بلافاصله پس از برداشت و چیده شدن پلاسیده می‌شوند. در اولین مرحله از فرآیند تولید چای سیاه، برگ‌های چای با استفاده از یک نوار نقاله به محفظه‌های بزرگی به نام تراف منتقل می‌شوند تا فرآیند پلاسیده شدن تسریع شود. در این مرحله دو هدف وجود دارد، پلاس کردن برگ‌ها است و تغییرات شیمیایی برگ چای که از این مرحله شروع میشود.
طی این مرحله در حدود 12 ساعت و در صورت نیاز و با توجه به شرایط تا 24 ساعت برگ‌ها تحت باد سرد و گرم قرار گرفته و آب موجود در برگ‌ها تا 20 درصد کاهش پیدا می‌کند و با پلاسیده شدن مانع از شکسته شدن آنها طی مرحله بعدی یعنی مالش می‌شویم. پس از آن برگ‌های پلاس شده با استفاده از محفظه‌هایی به دستگاه مالش در طبقه پایینی کارخانه منتقل می‌شوند.
مرحله مالش: در این مرحله برگ‌های سبز چای پس از اینکه پلاسیده شده و مقداری از آب خود را از دست دادند به وسیله دستگاه‌های مخصوصی به مدت 25 تا 35 دقیقه مالش داده می‌شوند تا سلول‌های برگ چای متلاشی شده و عصاره چای خارج شود و چای آماده ورود به مرحله بعد یعنی مرحله تخمیر شود.
در این مرحله با استفاده از یک نقاله و توری (دستگاه غربال) برگ‌های ریز از برگ‌های درشت جدا میشود و برگ‌های ریز وارد مرحله بعدی یعنی تخمیر شده و برگ‌های درشت دوباره برای مالش به دستگاه برگردانده می‌شوند. در بعضی از موارد ممکن است چای 3 بار مالش داده شود.
در این مرحله علاوه بر تغییرات ظاهری در چای که باعث پیچ خوردن برگ چای میشود به آزادسازی بعضی مواد موجود در چای که باعث تخمیر چای شده و در عطر و طعم و کیفیت چای نیز مؤثر است منجر میشود.
مرحله تخمیر: پس از مالش نوبت به مرحله تخمیر می‌رسد، برگ سبز چای تبدیل به چای سیاه میشود و کم‌کم رنگ آن از سبز به سیاه تبدیل میشود. برای تخمیر، برگ‌های چای را در سبدهایی قرار داده و در معرض هوا قرار می‌دهند و با توجه به نظر کارشناس بین ۲ تا ۳ ساعت برگ‌ها در مرحله تخمیر قرار می‌گیرند. هرچه زمان تخمیر بیشتر شود به رنگ چای اضافه شده و از کیفیت عطر و طعم آن تا حدی کاسته میشود.
مرحله خشک کردن: پس از تخمیر، برای تثبیت ویژگی‌ها و کیفیت چای و متوقف کردن تخمیر ، چای وارد دستگاه خشک‌کن شده تا با حرارت دیدن رطوبت آن کاهش پیدا کرده و چای خشک شود. این مرحله در یک دستگاه خشک‌کن چندطبقه اتفاق می‌افتد که چای با گذراندن ۲۵ تا ۳۰ دقیقه رطوبتش تا ۵-۶ درصد کاهش پیدا می‌کند. آخرین مرحله از تغییرات فیزیکی و شیمیایی روی برگ چای است.
مرحله سورتینگ: پس از مرحله چهارم، چای وارد آخرین مرحله برای رده‌بندی و جداسازی انواع مختلف چای میشود تا چای از لحاظ درشتی و کیفیت جدا شود. در این مرحله چای ممتاز، چای قلم، چای شکسته، چای باروتی و چوب و خاک چای از یکدیگر جدا می‌شوند. زیرا هر یک از این چای‌ها دارای عطر و طعم خاص خود است و از نظر کیفیت و قیمت نیز با هم متفاوت هستند.
امروزه دستگاه‌هایی به نام دستگاه لیزر وارد کشور شده است برای یکدست شدن چای و چوب را از چای جدا می کند، هرچند بسیاری از کارشناسان معتقدند که جدا کردن کامل چوب چای از آن موجب کاهش عطر و طعم چای میشود.
چای سی‌تی‌سی (مدرن)
روش مدرن تولید چای سی‌تی‌سی است،این روش نوعی روش تولید انبوه چای است. این روش میزان بیشتری چای در زمان مشخص تولید می‌کند. این روش معمولا برای تولید چای سیاه استفاده میشود. در این روش چای نگهداری و خشک میشود سپس وارد دستگاه‌های مکانیکی شده و خرد میشود.
مزیت‌های تولید چای سی‌تی‌سی
با خرد شدن برگ‌ها در فرایند سی‌تی‌سی سطح برگ‌ها بیشتر شده و سریع تر در آب جوش دم می‌کشد و رنگ و چای بیشتری تولید می‌کند. به همین دلیل مصرف برگ چای را کاهش می‌دهد.
خواص چای اولانگ
چای اولانگ چیزی بین چای سیاه و چای سبز است. در این چای به دلیل فرایند اکسیداسیون ۸۰ درصدی خاصی که دارد، بخش زیادی از انتی اکسیدان‌ها از بین می‌روند. باید توجه داشت با هر بار دم کردن این چای ،طعم بهتری از آن را دریافت می کنید. این چای در چین به اژدهای سیاه معروف است.
انواع مختلف چای اولانگ
- ای‌هائو: این چای طعمی میوه‌ای دارد.
- بائوژانگ یا پوچونگ: به این دلیل که کمترین میزان فرآوری روی این چای انجام میشود این چای طعم و عطربی نظیری دارد.
- فنگ‌هانگ: طعمی گیاه گونه و شیرین دارد.
- تای گوان یین: طعمی میوه‌ای و شیرین دارد.
- تانگ تینگ: این نوع چای طعمی فندقی و نرم دارد.
فواید چای اولانگ برای بدن
این نوع چای حاوی آنتی اکسیدان‌های،تی فلاوین و دروبیگین‌هاست. این ترکیبات از بدن ما در برابر اکسیدان‌های مضر که به دلایل استرس در بدن آزاد می‌شوند محافظت می‌کند.چای اولانگ نه تنها برای سلامت مغز و اعصاب بسیار مفید است، بلکه به دلیل وجود آنتی اکسیدان‌ها در آن برای قلب و عروق هم مناسب میباشد.
چای سفید
روش تهیه‌ی چای سفید از دیگرچایی های دیگر راحت‌تر است. این چای کمترین میزان اکسیداسیون را داشته و از نظر طعم و عطر بسیار دلپذیر است. بعضی اوقات برای خشک کردن این چای از جریان هوای خشک استفاده میشود. از این نوع چای معمولا برای تهیه‌ی دمنوش‌های ترکیبی و میوه‌ای استفاده میشود.
بهترین نوع چای سفید از جوانه‌های « کاملیا سیننسیس» به‌دست می‌آید. به همین دلیل بهترین عطر چای و مطبوع‌ترین طعم را در میان چای‌های به دست آمده از این گیاه است.
بلافاصله بعد از برداشت برگ‌های تازه روئیده و جوانه‌ها بخار یا حرارت داده می‌شوند تا اکسیداسیون آن متوقف شود بعد از این مرحله برگ‌ها خشک می‌شوند. روش فرآوری این نوع چای باعث طعم سبک و مطبوع آن میشود. چای سفید میزان کافئین بیشتری نسبت به چای‌های خانواده کاملیا سیننسیس دارد.
انواع مختلف چای سفید
- بای‌هائو(سوزن نقره‌ای): چای کمیابی است که از جوانه‌ها تهیه میشود. طعم شیرینی داشته و بوی گیاهی خوبی دارد.
- بای مو دان: عطر آن قوی‌تر از سوزن نقره‌ای است. در تولید این چای غیر ازجوانه‌ها از برگ‌های جوان هم استفاده میشود.
- چای سفید دارجیلینگ: از چای سفید تولید شده محل رویش این چای در هندوستان است.
- گونگ می: برای تهیه‌ی این نوع چای از برگ‌های بزرگ‌تر چای استفاده میشود. از این‌رو طعم قوی‌تری داشته و از سایر انواع چای سفید عطر بیشتری دارد.
- شو مای: در تولید این نوع چای از برگ‌های بزرگ چای استفاده میشود. همچنین به نسبت سایر انواع چای سفید اکسیداسیون بیشتری روی آن انجام میشود.
فواید کلی چای سفید
- به علت فرآوری کمی که روی این چای انجام میشود خاصیت و فواید بسیار زیادی برای بدن دارد.
- چای سفید سرشار از آنتی اکسیدان است از این رو می‌تواند از آسیب‌های اکسیدان‌ها در بدن جلوگیری کند.
- خاصیت دیگری که چای سفید برای بدن دارد اثرات ضد التهابی آن است.
- چای سفید سلامت دندان‌ها را حفظ می‌کند. چرا که شامل فلوراید، کاتچین و تئین است.
- چای سفید برای سلامت مغز و اعصاب مفید است.
چای سبز
چای سبز به علت خواص زیادی که دارد یک نوشیدنی سودمند و شفابخش برای تمامی افراد جامعه محسوب میشود. به همین علت و طرفداران زیادی هم دارد. برای این نوشیدنی فواید بسیاری ذکر شده است با مدآوری همراه باشید تا از عوارض این نوشیدن سالم و مفید غافل نشوید.
چای سبز یک نوشیدنی از گروه چای‌ها و دمنوش‌ها است که از گلبرگ‌های جوان گیاه چای تولید میشود. این چای همچون چای معمولی از یک گیاه تولید میشود و تنها تفاوت بین آنها در نوع برداشت و نحوه خشک شدن آنهاست. همچنین نسبت به سایر چای‌ها دارای فرایند اکسایش بسیار کمی است و همین امر نیز باعث میشود که آنتی‌اکسیدان و پلی فنول بیشتری در آن ذخیره شود.
قبلآاین نوشیدنی به‌صورت دارو استفاده می‌شد، اما امروزه علاوه بر اینکه یک نوشیدنی محبوب در بین مردم است، به‌صورت مجزا و ترکیبی در انواع عصاره‌ها، قرص‌ها و کپسول‌ها نیز عرضه میشود.
اکسیر جوانی و مراقبت از پوست
یکی از دلایل محبوب شدن چای سبز همین اکسیر جوانی است،چای سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان است و این مواد به خاطر خواص ضد میکروبی و ضدالتهابی که دارد از آسیب رساندن به پوست و ایجاد چین‌وچروک در آن جلوگیری می‌کند. همچنین اگر این چای را به‌صورت موضعی بر روی پوست استفاده کنید دارای خاصیت ضد آفتابی نیز بوده و از آسیب نور خورشید به پوست جلوگیری می‌کند. این عوامل به خودی خود باعث افزایش شادابی و سلامت پوست می‌شوند و از پیری آن جلوگیری می‌کنند.
تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها
آنتی‌اکسیدان‌های موجود در چای سبز با تقویت ساختار استخوان‌ها مانع از ضعف و شکستگی آنها می‌شوند. همچنین پلی فنول‌های موجود در این چای می‌توانند از آسیب اکسیداسیونی به سلول‌های استخوان جلوگیری کنند و سبب کاهش التهاب ورم مفاصل بیماران روماتیسمی میباشد.
همچنین استفاده از چای سبز افزایش تراکم استخوان‌ها را به دنبال خواهد داشت. علاوه بر این، درصد فلوراید بالایی که در این چای سبزیافت میشود استخوان‌ها و دندان‌ها را در برابر پوکی و پوسیدگی محافظت می‌کند.بنابراین،مصرف چای سبز را به میان سالها توصیه میشود.
کاهش کلسترول
کلسترول LDL یا کلسترول بد خون و عوارض آن یکی از مشکلات رایج در اغلب افراد جامعه است که مصرف این نوشیدنی می‌تواند مقدار آن را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش دهد. از طرفی این نوشیدنی کلسترول خوب خون را در حالت متعادل نگه می‌دارد و در پی آن مانع از افزایش فشار خون و تشدید بیماری‌های قلبی و عروقی میشود.
کاهش سکته مغزی
طبق تحقیقات به عمل آمده مصرف منظم چای سبز و قهوه می‌تواند خطر سکته مغزی را کاهش دهد؛ لذا اگر سبک زندگی شما به‌گونه‌ای است که با مشکلات زیادی دست‌وپنجه نرم می‌کنید ،پیشنهاد میشود استفاده ازچای سبزرا در مصارف روزانه فراموش نکنید تا در برابر این خطر خود را ایمن سازید.
ضد سرطان
تحقیقات نشان داده است در کشورهایی که مصرف بالایی در نوشیدنی چای سبز دارند میزان ،ابتلا افراد به سرطان کمتر از سایر کشورهاست به این که پلی فنول‌های موجود در چای سبز باعث کاهش رشد تومورها میشود و از بدن در برابر اشعه فرابنفش UVB محافظت می‌کند، هرچند که سایر عوامل زندگی نیز می‌تواند در این نتیجه‌گیری تأثیرگذار باشد؛ اما در کل ثابت شده است که مصرف این نوشیدنی می‌تواند بر سرطان‌هایی چون سرطان پوست، ریه، معده، مری، روده، مثانه، پروستات، تخمدان و پستان تأثیر مثبتی داشته باشد و از ابتلای افراد به آنها جلوگیری کند.
تقویت حافظه
اگر به تقویت حافظه خود اهمیت می‌دهید و دوست ندارید در آینده نزدیک به اختلالات حافظه دچار شوید، توصیه میشود حتماً از این نوشیدنی معجزه گر استفاده نمایید. همچنین که این چای می‌تواند با کاهش «استیل کولین» در سلول‌های مغز، مانع از تخریب آنها شود و همین امر نیز خطر ابتلای افراد به آلزایمر را کاهش می‌دهد.
عوارض چای سبز
در این بخش می‌خواهیم به مهم‌ترین عوارض این نوشیدنی سودمند که اغلب به خاطر کافئین موجود در آن است اشاره کنیم که عبارت‌اند از:
- همانند سایر چای‌ها اگر به همراه غذا مصرف شود مانع جذب کامل آهن و کلسیم توسط بدن میشود و کم‌خونی در افراد را تشدید می‌کند.
- برای خانم‌هایی که ناراحتی اعصاب دارند و باردار یا شیره هستند هرگز توصیه نمی‌شود.
- مصرف بیش‌ازحد آن باعث دفع زیاد آب و ایجاد یبوست میشود.
- به خاطر تشدید ناراحتی در افرادی که میگرن دارند و یا از فشار چشم رنج می‌برند بهتر است که مصرف نکنند.
- افرادی که به مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار حساسیت نشان می‌دهند توصیه میشود استفاده نکنند چرا که باعث بی‌خوابی، تحریک‌پذیری و اضطراب آنها میشود.
- به خاطر کافئین موجود در آن ممکن است در برخی افراد حالت تهوع یا درد معده ایجاد کند.
- به خاطر عوارض ناشی از اختلال دارو، توصیه میشود در کنار داروهایی چون کوادامین و آسپیرین مصرف نشود، چرا که باعث رقیق‌تر شدن خون میشود و خطر خونریزی را در افرادی که بنا بر دلایلی دچار خونریزی شده‌اند افزایش می‌دهد.
- افرادی که مشکل ضربان قلب دارند بهتر است استفاده نکنند چرا که باعث میشود ضربان قلب آنها نامنظم شود.
- چای سبز در برخی موارد ممکن است باعث بدتر شدن بیماری‌های کبدی شود، لذا به افرادی که مشکل کبد دارند توصیه میشود استفاده نکنند.
- به افراد دیابتی توصیه میشود که این نوشیدنی را بااحتیاط مصرف کنند چرا که مصرف آن کنترل قند خون را تحت تأثیر قرار می‌دهد و لازم است این افراد به طور منظم قند خون خود را کنترل نمایند.
کلام آخر
چای ایرانی وچای سبز در سالیان اخیر طرفداران زیادی در اقصی نقاط جهان به‌خصوص در کشور ما ایران پیدا کرده است و اغلب توجه مردم به این نوشیدنی به خاطر خواص فراوان و اعجاب‌انگیز آن است. ازاین‌رو مدآوری در این مقاله با معرفی این نوشیدنی ها و بیان فواید و عوارض آن، سعی داشت شما را با این ماده معجزه‌گر بیشتر آشنا سازد و امیدواریم که این اطلاعات مورد توجه و استفاده شما عزیزان قرار گرفته باشد.
اولین دیدگاه را ثبت کنید